Lawrence Xứ Ả-Rập (Bản In 2022)

Thomas Edward Lawrence hay ''Lawrence xứ Ả-rập'' là một sĩ quan Quân đội Anh nổi tiếng với vai trò trong Cuộc nổi dậy của Ả-rập chống sự thống trị của Đế quốc Ottoman - Thổ Nhĩ Kỳ trong những năm 1916 - 1918.

''Lawrence xứ Ả-rập'' là tác phẩm của nhà văn và phóng viên chiến trường người Mỹ Scott Anderson đã góp phần làm sáng tỏ câu chuyện Trung Đông hiện đại đã hình thành thế nào? Đưa ra cái nhìn sâu vào quá trình hình thành ấy để hiểu được câu chuyện hiện tại mà vùng đất này đang phải đối mặt.

Trong bối cảnh này, Anderson sẽ kể lại câu chuyện về T.E. Lawrence và ba nhân vật khác, những người đại diện cho các thế lực ở Trung Đông trong Thế chiến I:

Một nhà khảo cổ được quân đội Anh tuyển mộ;

Một quý tộc thất thế, sĩ quan tình báo duy nhất của Mỹ ở Trung Đông trong Thế chiến I;

Một học giả trẻ người Đức ngụy trang dưới vỏ bọc Ả-rập đề phát động chiến tranh;

Một nhà khoa học Do Thái với mục tiêu thiết lập mạng lưới gián điệp chống Ottoman.

Bốn nhân vật lịch sử trên sẽ lần lượt tham gia vào những trò chơi ngầm phức tạp và các cuộc đối đầu tay đôi, từ đó giúp kiến tạo Trung Đông hiện đại, định hình nên thế giới mà chúng ta đang sống ngày nay. Phạm vi rộng hơn này cũng cho phép Anderson truy tìm nguồn gốc của những rạn nứt chính trị ngày nay, bao gồm xung đột Ả-rập - Do Thái, chủ nghĩa Hồi giáo và vai trò của ngành dầu khí ở Trung Đông.

“Lawrence xứ Ả-Rập” là một trong những cuốn sách lịch sử khách quan, toàn diện, dễ đọc và có ảnh hưởng nhất về lịch sử Trung Đông; một tài liệu tham khảo thiết thực cho sinh viên, các nhà nghiên cứu và những độc giả quan tâm đến lịch sử Trung Đông nói riêng, lịch sử thế giới nói chung. Đây cũng là cuốn sách đầu tiên mở đầu cho Tủ sách Lịch sử Trung Đông của Omega Plus.

Trích đoạn hay trong cuốn sách Lawrence Xứ Ả-Rập

[Ngày nay, hơn bảy thập kỷ sau khi anh qua đời, và gần một thế kỷ kể từ khi kỳ tích của anh khiến anh nổi tiếng, Thomas Edward Lawrence – hay “Lawrence xứ Ả-rập,” cái tên được biết đến nhiều hơn – là một trong những nhân vật bí ẩn và gây tranh cãi nhất của thế kỷ 20. Mặc dù đã có rất nhiều tiểu sử, vô số nghiên cứu học thuật, và ít nhất là ba bộ phim, trong đó có một bộ phim được coi là kiệt tác điện ảnh, các nhà sử học không bao giờ hoàn toàn quyết định được phải khắc họa như thế nào về chàng học giả Oxford trẻ tuổi rụt rè tham chiến ở tiền tuyến với một đội quân Ả-rập và thay đổi lịch sử.

Một lý do cho sự tranh cãi về độ chính xác của trí nhớ của anh có liên quan đến địa lý của nơi anh đã đi qua. Lawrence vừa là nhân chứng vừa là người tham dự trong một số sự kiện quan trọng nhất dẫn đến việc hình thành Trung Đông hiện đại, và đây là một góc của Trái Đất nơi ngay cả sự khẳng định đơn giản nhất cũng bị mổ xẻ, phân tích và bàn cãi. Trong các cuộc tranh luận không hồi kết về nguồn gốc của vô số vấn đề ở khu vực đó, Lawrence đã luân phiên được ca tụng, bị bêu riếu, được thánh hóa, bị ví là ác quỷ, thậm chí chỉ còn xuất hiện trong chú thích, nhằm phục vụ cho mục tiêu chính trị.

Bên cạnh đó còn cả vấn đề cá tính riêng của Lawrence. Là một con người cực kỳ riêng tư và bí ẩn, anh dường như có ý định từ đầu là làm cho tất cả những người cố gắng hiểu mình sẽ phải đau đầu. Một nhà lãnh đạo thiên bẩm hay một gã hề? Một người không biết sợ hãi hay là một kẻ bạc nhược cả về tinh thần lẫn thể chất? Từ rất lâu trước khi bất kỳ người viết tiểu sử nào khắc họa về anh, chính Lawrence là người đầu tiên tự gắn những đặc điểm đầy mâu thuẫn không kể hết này lên chính mình. Ẩn sau đó còn có một trò nghịch ngợm, một người kể chuyện tìm niềm vui thích trong việc thách thức và trêu đùa những người tin tưởng và khăng khăng vin vào các sự kiện “thật.” Vụ việc ở lễ sắc phong tại Cung điện Buckingham là một trường hợp điển hình. Trong những năm tiếp theo, Lawrence cung cấp nhiều cách tường thuật khác nhau về những gì đã xảy ra trong phòng khiêu vũ, mỗi lần khác nhau đôi chút và thậm chí còn đối chọi nhiều hơn so với hồi ức của các nhân chứng. Sớm hơn hầu hết mọi người, Lawrence dường như toàn tâm toàn ý chấp nhận khái niệm hiện đại rằng lịch sử có thể dễ dàng bị bẻ cong, rằng mọi người sẽ sẵn sàng tin vào sự thật đó.

Trong số các tác giả viết về Lawrence, những mâu thuẫn này thường bị hạ thấp xuống thành những chi tiết vụn vặt, những cuộc cãi vã giữa những người tìm cách làm lu mờ danh tiếng của anh và những người tìm cách bảo vệ nó. Có đúng là anh đã băng qua một sa mạc chỉ trong 49 giờ, như Lawrence tuyên bố, hoặc có thể phải mất một ngày nữa? Anh có thực sự đóng vai trò quyết định trong chiến dịch X, hay công lao thuộc về sĩ quan Anh quốc Y hoặc của thủ lĩnh Ả-rập Z? Đỡ tẻ nhạt hơn đôi chút là những chuyên gia chính trị muốn bắt voi bỏ rọ anh để phục vụ cho động cơ chính trị. Lawrence, người bảo vệ vĩ đại của người Do Thái hay kẻ điên cuồng chống Do Thái? Người giác ngộ phục vụ cho sự độc lập tiến bộ của Ả-rập hay là tên đế quốc chủ nghĩa giấu mình? Lawrence để lại một lượng văn bản khổng lồ, và quan điểm của anh đã thay đổi rất nhiều trong cuộc đời mình, rằng người ta có thể chọn lựa cẩn thận các tình tiết tương đồng để bác bỏ hầu hết mọi lời khen ngợi hay cáo buộc đối với anh.

Vượt xa sự mệt mỏi khó khăn, tội lỗi chính của các cuộc tranh luận là nó che khuất câu đố khó hiểu nhất của câu chuyện Lawrence: Làm thế nào mà anh làm được? Làm thế nào mà một nhà khảo cổ học Oxford nhút nhát đến kỳ lạ không có lấy một ngày huấn luyện quân sự lại trở thành chỉ huy trưởng cho trận chiến của một đội quân cách mạng nước ngoài, trở thành chiến lược gia, bậc thầy chính trị, người đã dự báo trước rất nhiều tai họa sẽ đến với Trung Đông?]

* * *