Điện Ảnh Việt Nam - Trọn Bộ 4 Tập

Cho đến đầu thế kỷ XXI, điện ảnh Việt Nam đã có nhiều thành tựu lớn. Nhưng việc tổng kết, đúc kết những thành tựu đó để từ thực tiễn hoạt động điện ảnh đề ra những đường hướng lý luận, nêu lên những mắc mứu cần tháo gỡ, tìm ra những phương cách đi tắt, đón đầu để điện ảnh Việt Nam có thể nhanh chóng vươn lên ngang tầm cần có và phải có trong tương quan với điện ảnh khu vực và quốc tế. thì chưa được tiến hành đúng quy mô và bài bản. Thấy được điều đó, từ lâu tác giả công trình này đã tham gia nhiều hoạt động thực tiễn, hoạt động lý luận, phê bình và nghiên cứu khoa học về điện ảnh. Những hoạt động ấy đã được thể hiện trên nhiều công trình ở mức tiểu luận, nghiên cứu, phê bình, đồng thời nhờ vậy mà tích lũy được nhiều suy nghĩ cùng nhiều tư liệu, tài liệu có liên quan thuộc nhiều nguồn, cả trong và ngoài nước.

Trong nhiều năm, trước khi thực hiện công trình nghiên cứu này, tác giả đã cho công bố trên báo chí nhiều bài tiểu luận, nghiên cứu, phê bình về các tác phẩm điện ảnh tiêu biểu của Việt Nam; về các vấn đề lý luận đặt ra với nghệ thuật điện ảnh và đời sống văn hóa - điện ảnh tại nhiều thời điểm, nhiều giai đoạn lịch sử cụ thể khác nhau. Từ các bài nghiên cứu, tiểu luận, phê bình ấy, cùng với những kết quả hoạt động thực tiễn về điện ảnh trong nhiều năm qua, tác giả công trình nghiên cứu này muốn phác họa một bức tranh toàn cảnh về nghệ thuật điện ảnh và đời sống văn hóa - điện ảnh Việt Nam. Một trong những chủ đích chính của công trình này là tìm những nét nổi rõ trên bức tranh toàn cảnh của nghệ thuật điện ảnh và đời sống văn hóa - điện ảnh từ đầu thế kỷ XX cho đến đầu thế kỷ XXI để góp phần xây dựng những hành trang lý luận và củng cố cơ sở thực tiễn của nghệ thuật điện ảnh Việt Nam, nhằm làm cho điện ảnh vững bước hơn nữa, đi vào đoạn đường đầu của thế kỷ mới. Qua bức tranh toàn cảnh của nghệ thuật điện ảnh và đời sống văn hóa - điện ảnh Việt Nam, tác giả công trình này còn muốn góp phần nhận chân hiện trạng để phát hiện những mắc mứu mang tính bức xúc trong quá trình phát triển của nghệ thuật điện ảnh và trong đời sống văn hóa - điện ảnh. Từ đó tìm ra những phương pháp tháo gỡ nhằm tiếp tục phát triển nghệ thuật điện ảnh của Việt Nam trong thời gian tới.

Thông tin, tư liệu từ nước ngoài về điện ảnh nói chung thì rất nhiều, nhưng, ở nước ngoài, kết quả nghiên cứu về nghệ thuật điện ảnh Việt Nam thì còn ít. Ngoài những bài viết vắn tắt trên các báo chí chuyên ngành và trong một số chuyên mục văn nghệ, từ nước ngoài chưa thấy có những chuyên luận, những công trình nghiên cứu, khảo cứu dài hơi và có hệ thống về nghệ thuật điện ảnh và đời sống văn hóa - điện ảnh Việt Nam. Ở trong nước, cùng với sự ra đời của điện ảnh Việt Nam, đã có các bài nghiên cứu, phê bình, giới thiệu và gần đây cũng đã có một số công trình nghiên cứu theo chuyên đề, các công trình về lịch sử điện ảnh... Một số báo, tạp chí chuyên ngành về điện ảnh, trong đó có các trang, mục về lý luận, phê bình, cũng đã ra đời từ vài ba chục năm nay. Ngoài ra cũng cần kể đến các tài liệu là văn kiện của các đại hội ngành điện ảnh; là kỷ yếu, là tham luận tại các hội nghị, hội thảo về điện ảnh hoặc về văn hóa, văn nghệ trong đó có liên quan đến điện ảnh; các tài liệu biên khảo, biên tập dùng cho việc tham khảo nội bộ trong các hãng phim, các đài truyền hình, các tổ chức phát hành phim và chiếu bóng, trong các cơ quan nghiên cứu về điện ảnh và về văn hóa, văn nghệ nói chung... Tất cả đó cộng với một số công trình dịch thuật về điện ảnh tuy chưa thật nhiều lắm, nhưng cũng đã có thể được xem là nền tảng, là tư liệu quý và đủ để hình thành các công trình tổng hợp, tổng quát có tầm vóc lớn hơn.

Trong công trình này, toàn cảnh đời sống văn hóa - điện ảnh Việt Nam được xem xét qua các phương diện cơ bản như: Đối tượng mô tả, thể hiện của điện ảnh diễn biến qua các thời kỳ lịch sử; đội ngũ những người viết kịch bản văn học cho điện ảnh; kịch bản điện ảnh; đạo diễn điện ảnh; nghệ sĩ quay phim, họa sĩ thiết kế

mỹ thuật, nghệ sĩ viết nhạc cho phim, nghệ sĩ biểu diễn điện ảnh; công chúng điện ảnh, v.v... Từ bức tranh toàn cảnh đó sẽ hiện lên những nét nổi rõ trên các mặt hoạt động của nghệ thuật điện ảnh thời gian vừa qua về đề tài, về chủ đề, về sức tiếp nhận nghệ thuật của công chúng; về những khó khăn cần vượt qua trong hoạt động điện ảnh nói chung để tiếp tục phát triển; về sự cộng hưởng giữa nghệ thuật điện ảnh với các ngành văn học, nghệ thuật khác, với các ngành khoa học khác; về sự hỗ trợ giữa các giới nghệ sĩ thuộc các ngành văn học, nghệ thuật khác đối với giới nghệ sĩ điện ảnh và đối với nghệ thuật điện ảnh nói chung.

Để thực hiện công trình nghiên cứu này, tác giả đã kết hợp phương pháp nghiên cứu lôgích với phương pháp nghiên cứu lịch sử; kết hợp phương pháp thống kê học với phương pháp xã hội học nghệ thuật; kết hợp biên soạn với sưu tầm; kết hợp việc nghiên cứu nghệ sĩ điện ảnh, nghiên cứu tác phẩm điện ảnh với việc mời các nghệ sĩ điện ảnh tham gia nghiên cứu về bản thân mình, có ý kiến về tác phẩm của chính mình và của đồng nghiệp; về các vấn đề bức xúc của điện ảnh nói chung... Bằng tất cả những phương pháp đó, tác giả công trình tiếp cận vấn đề qua thực tiễn đời sống văn hóa điện ảnh, từ đó đúc kết thành lý luận, rút ra - những kiến nghị, đề xuất những phương hướng hoạt động nhằm góp phần giúp cho sự phát triển của nghệ thuật điện ảnh và xây dựng đời sống văn hóa - điện ảnh của đất nước ngày một thêm vững mạnh, tươi đẹp trên những bước đường đầu đi vào thế kỷ mới.

Toàn bộ nội dung và phương pháp nghiên cứu vừa nêu trên được thể hiện vào công trình qua các phần chia theo các giai đoạn lịch sử là kết quả của sự nghiên cứu, giới thiệu các tác phẩm, các nghệ sĩ tiêu biểu của giai đoạn lịch sử ấy và là kết quả của cả một quá trình hoạt động lý luận, phê bình, nghiên cứu về điện ảnh của tác giả trong nhiều năm qua. Trong mỗi phần bao gồm nhiều đề mục, tiểu mục cụ thể, chi tiết. Phục lục của công trình sẽ gồm một số văn bản pháp quy tổng quát cùng các bảng tra cứu khoa học liên quan trực tiếp và gắn liền chặt chẽ với các phần thuộc nội dung chính của công trình.

Trong công trình này, khi bàn đến điện ảnh Việt Nam thời kỳ 1945 - 1954 và 1955 - 1975 tác giả dùng cụm từ “điện ảnh cách mạng Việt Nam” là với ý muốn phân biệt với điện ảnh vẫn tồn tại trong vùng thực dân Pháp tạm chiếm và ở các vùng chịu sự kiểm soát của Mỹ và ngụy quyền Sài Gòn cũng trong các khoảng thời gian ấy.

Trong quá trình thực hiện, tác giả công trình này có tiến hành việc mời các nghệ sĩ điện ảnh tự giới thiệu. Ở các mục giới thiệu chân dung từng nghệ sĩ tiêu biểu, nếu thấy thích hợp, tác giả công trình sẽ kết hợp dẫn một số ý lấy từ các bài tự giới thiệu ấy.

Cơ sở lý luận làm nền tảng cho việc nghiên cứu công trình điện ảnh này là Chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa mang bản sắc Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh.

Công trình điện ảnh Việt Nam được chia làm bốn tập. Sáu vùng vấn đề gồm: Lịch sử, tác phẩm, nghệ sĩ, lý luận, phê bình và nghiên cứu điện ảnh Việt Nam được kết cấu vào từng tập theo tính hợp lý của nội dung và theo trình tự của việc cung cấp thông tin từ phía tác giả đến độc giả.

Xin được nói lời cảm ơn chân thành đối với các nghệ sĩ điện ảnh đã cộng tác với tác giả trong quá trình thực hiện công trình này. Xin được bày tỏ trước lời biết ơn thành kính của tác giả đối với tất cả các bạn đang cầm trên tay và đọc công trình nghiên cứu này. Mong muốn được nghe nhiều ý kiến phê bình, xây dựng.

Trần Trọng Đăng Đàn

Sách cũng có bán tại DAVIBOOKS - SÁCH ĐẤT VIỆT, chi nhánh:

-  A30/9 QL50, Bình Hưng, Bình Chánh, TP.HCM (028. 6265 2039)

Davibooks đem đến cho Quý độc giả những cuốn sách mới nhất, nhanh nhất, và chất lượng nhất.