Tiểu Sử Học Những Nguyên Tắc Thực Hành

Tóm tắt:

Nghiên cứu tiểu sử cuộc đời cho phép chúng ta ý thức về hoạt động tự sự, không chỉ dừng lại ở chiều kích cá nhân, mà còn ở phạm vi cộng đồng, xã hội hiện hữu. Với đặc tính tự sự, phương pháp tiểu sử mang đến một sự quan sát tính liên tiếp hay sự ngắt quãng trong hoạt động kể của cộng đồng ở những thời đại khác nhau trong lịch sử, cũng như những cơ chế thuận lợi nhất cho hoạt động tự sự. Bởi vì có những thời điểm tiếng nói của con người đã bị “biến mất”, bị chiếm lĩnh bởi sự ngự trị của những hình thức vô nhân cách. Tiến trình kể bị ngắt đoạn. Người ta nói đến tình trạng “con người đã chết”. Nhưng sau thời kỳ ấy là sự trỗi dậy mạnh mẽ của con người. Như thế, rõ ràng chúng ta không thể tách lịch sử/câu chuyện của cá nhân ra khỏi dòng Lịch sử viết hoa, cũng như không tách tương lai của một cá nhân ra khỏi cội nguồn gia đình và tổ quốc, không thể phân tích một xã hội khi tách khỏi cách sống của xã hội đó.

Trong tinh thần nhìn nhận tiểu sử hay câu chuyện cuộc đời như là tài liệu khoa học, cứ liệu thực hành văn hóa-xã hội và như một loại hình diễn ngôn, chúng tôi giới thiệu trong cuốn sách này một số nội dung cơ bản mang tính đa diện và có tính giả định.

Mục lục

Lịch sử và vấn đề

 Tri thức về bản ngã

Socrate và phương pháp hộ sinh trí tuệ

Truyền thống Kitô giáo và tri thức về bản ngã

Thánh Augustin và Những Lời trần tình

Ý thức về bản ngã: hành trình của chủ thể

Con người cá nhân ở thời kỳ Phục Hưng

Michel de Montaigne: chân dung triết gia và triết gia về chân dung

René Descartes: chủ thể tính hiện đại

Từ kỷ nguyên Khai Minh đến thời kỳ hiện tại

Những tác động xã hội và hiện tượng viết về bản thân

Những nguồn cảm hứng phong phú từ môi trường xã hội

Những thách thức của sự khẳng định khác biệt cá nhân

Những nhân chứng của thời đại        

Ý nghĩa của việc nghiên cứu tiểu sử học

 Cơ sở khoa học luận

 Một vài nhận định về khái niệm

Trường phái Chicago

Kinh nghiệm sống trải hay kỹ thuật văn chương: trường hợp Oscar Lewis

Daniel Bertaux và Nhóm nghiên cứu phương pháp tiểu sử trong xã hội học

Trào lưu lịch sử cuộc đời trong giáo dục

Trào lưu “Tiểu thuyết gia đình và quãng đường xã hội”

Các viễn cảnh lý thuyết

Đối tượng nghiên cứu

Giới xã hội

Quãng đường xã hội

Vị trí xã hội

Lịch sử gia đình

Chủ thể tính

Thời tính và tự sự

 Các vấn đề phương pháp luận

 Tự kể như là một phương thức trị liệu bản thân

Phương pháp luận định tính của dòng chảy cuộc đời

Chức năng của dòng chảy cuộc đời

Chức năng khai thác

Chức năng phân tích

Chức năng diễn đạt

Các bước tiến hành của phương pháp dòng chảy cuộc đời

Bước chuẩn bị điều tra

Bước thu thập dòng chảy cuộc đời (phỏng vấn)

Diễn tiến cuộc điều tra

Xử lý và phân tích câu chuyện cuộc đời

 Thay lời kết: viễn cảnh nghiên cứu căn tính

* * *