Tánh Không Cốt Tủy Triết Học Phật Giáo

Triết học Trung quán tông tạo ra cuộc cách mạng trong tư tưởng Phật giáo, và từ đó ảnh hưởng đến toàn bộ nền triết học Ấn Độ. Toàn bộ tư tưởng Phật giáo đều hướng về học thuyết Không Tính của Trung quán tông (mādhyamaka). Tác phẩm này là một nỗ lực của nhà tư tưởng lỗi lạc T. R. V. Murti giúp lấp đầy khoảng trống kiến thức của chúng ta. Đây là công trình nghiên cứu đầy đủ về Trung quán tông trong mọi khía cạnh quan trọng của nó, là tác phẩm khảo cứu nghiêm túc được đánh giá là một trong những cuốn sách hay nhất thế giới về Trung quán tông.

 

Cuốn sách được chia thành ba phần rõ rệt, dài ngắn khác nhau nhưng có quan hệ chặt chẽ với nhau.

 

Phần đầu chủ yếu nói về lịch sử Trung quán tông, vạch lại nguồn gốc ban đầu và quá trình phát triển của Trung quán tông, biện chứng pháp của nó, cùng với nỗ lực giải quyết xung đột phát sinh từ hai truyền thống chính trong triết học Ấn Độ: một bên là hữu ngã luận hay Thực thể thực tại luận, một bên là vô ngã luận hay Dạng thức thực tại luận. Những dự kiến mang tính tiên lượng của biện chứng pháp được tìm thấy trong sự “Im Lặng” nổi tiếng của đức Phật, trong việc Ngài từ chối biện luận về Thực Tại siêu việt cũng không tìm cách xác định nó bằng những phạm trù thường nghiệm. Quá trình phát triển của Trung quán tông và các trường phái tư tưởng, cùng những luận điển chú sớ đều được trình bày cặn kẻ. Tác phẩm cũng đề cập đến ảnh hưởng về sau của Trung quán tông đối với Vijñānavāda (Duy thức tông) và triết học Vedānta.

 

Phần hai là phần chính của tác phẩm, dùng để trình bày đầy đủ sự phê phán của triết học Trung quán tông, cấu trúc của biện chứng pháp, việc vận dụng biện chứng pháp vào các phạm trù tư tưởng, quan niệm của biện chứng pháp về Cảnh Giới Tuyệt Đối, về đức lý và tôn giáo.

 

Phần cuối của tác phẩm đối chiếu triết học Trung quán tông với những hệ thống triết học biện chứng pháp lừng danh ở phương Tây (Kant, Hegel và Bradley), và nghiên cứu ngắn gọn các nền triết học khác nhau theo Tuyệt đối luận, mà lập trường tư tưởng dị biệt của chúng, nhìn chung, vẫn chưa được đánh giá đầy đủ.

 

T. R. V. Murti là một bậc thức giả phương Tây, nhưng tâm hồn ông lại được nuôi dưỡng trong không khí tâm linh phương Đông, đọc Nghiên cứu về Trung quán tông của ông, ta có cảm giác gần gũi như một bậc luận sư phương Đông đã thấu hiểu ngọn ngành của triết học phương Tây, liễu tri được toàn bộ sự bế tắc của nền văn minh duy lý châu Âu đang làm khốn quẫn toàn thế giới trong mạng lưới tư duy theo kiểu Âu châu. Một người được nuôi dưỡng trong bầu không khí triết học phương Tây lại mạnh dạn khẳng định: “Biện chứng pháp của Hegel là một sản phẩm xa hoa phù phiếm, chứ hoàn toàn vô giá trị về phương diện tâm linh”, để kêu gọi thế giới quay về đời sống tâm linh phương Đông, đặc biệt là Tuyệt đối luận của Trung quán tông Phật giáo, xem như đó là lối thoát cuối cùng và duy nhất cho toàn thế giới.