Ngoại Giao Nhật Bản Sự Lựa Chọn Của Nhật Bản Trong Thời Đại Toàn Cầu Hóa

1. Tác giả

Giáo sư, Tiến sĩ Irie Akira là giảng viên của Đại học Harvard và nhiều trường đại học khác trên thế giới, đồng thời là nhà nghiên cứu – bình luận có uy tín trong lĩnh vực chính trị và lịch sử ngoại giao Mỹ vã thế giới. Ông là người tiên phong nghiên cứu sự tương tác trong lịch sử ngoại giao giữa các nước và đề cao ảnh hưởng về tư tưởng và văn hóa trong sự tương tác này. Ông là người Nhật Bản đầu tiên giữ chức Hội trưởng hội sử học Mỹ (năm 1988).

2. Tác phẩm

Cuốn sách Ngoại giao Nhật Bản – Sự lựa chọn của Nhật Bản trong thời đại toàn cầu hóa thể hiện cách nhìn độc đáo về nền ngoại giao Nhật bản, kết quả quá trình nghien cứu lâu dài và sâu sắc của Tiến sĩ Irie về lịch sử ngoại giao Nhật Bản đặt trong bối cảnh tình hình thế giới biến đổi không ngừng hơn nửa thế kỷ qua. Với bề dày kiến thức về ngoại giao thế giới, đặc biệt là ngoại giao Mỹ, tác giả đã phân tích, so sánh để tìm lời đáp cho câu hỏi về nền tảng tư tưởng của ngoại giao Nhật Bản cận đại. Tác giả cũng đi sâu phân tích vai trò của Nhật Bản trên bàn cờ chính trị - ngoại giao thế giới, đặc biệt là mối quan hệ lịch sử với các nước châu Á.

3. Mục lục

Lời người dịch

Chương tựa

CHẶNG ĐƯỜNG 50 NĂM

Ngoại giao của Nhật Bản 1940 và 1990

Quân sự, kinh tế và văn hóa trong quan hệ quốc tế

Chương I

KẾT THÚC CHIẾN TRANH NHẬT – MỸ

Sự tiêu vong của cường quốc Nhật Bản

Thế giới sau chiến tranh

Nhật Bản dưới sự chiếm đống của Mỹ

Chương II

SỰ KHỞI ĐẦU LẠI CỦA NGOẠI GIAO NHẬT BẢN

Quân sự hóa trong Chiến tranh lạnh

Hiệp ước hòa bình và thể chế San Francisco

Nhu cầu đặc biệt của Triều Tiên và quan hệ thương mại Nhật – Trung

Chương III

MẦM MỐNG CHUNG SỐNG HÒA BÌNH

Thế giới trong thập niên 1950

Con đường dẫn đến bảo đảm an ninh Nhật Mỹ mới

Sự phát triển quan hệ Nhật – Trung

Mở lại quan hệ Nhật – Xô và vấn đề xử lý sau chiến tranh

Chương IV

SỰ NỔI LÊN CỦA THẾ GIỚI THỨ BA

Thế giới ở thập niên 1960

Sự biến động mạnh của kinh tế văn hóa

Ngoại giao tăng gấp đôi thu nhập

Việc đảm bảo an ninh Nhật Mỹ trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế

Sự tìm kiếm trào lưu tư tưởng ngoại giao

Chương V

NGOẠI GIAO THỜI KỲ KINH TẾ KHỦNG HOẢNG

Thế giới thập niên 1970

Khủng hoảng kinh tế quốc tế

Tôn giáo và nhân quyền

Sự biến động trên trường quốc tế và phản ứng của Nhật Bản

Sự nảy sinh mâu thuẫn mậu dịch Nhật – Mỹ

Con đường dẫn đến ngoại giao văn hóa

Chương VI

HƯỚNG TỚI THẾ GIỚI “HẬU CHIẾN TRANH LẠNH”

Sự cáo chung của Chiến tranh lạnh

Thời đại không biên giới (borderless)

Cộng đồng châu Á – Thái Bình Dương

Thời đại toàn cầu hóa và chiến lược của Nhật Bản

Ngoại giao của cường quốc kinh tế

“Nhật Bản đóng góp cho thế giới”

Chương VII

HƯỚNG TỚI THẾ KỶ 21

Lời kết

4. Bình luận sách / Điểm nhấn

“Bằng những dẫn chứng sinh động và cụ thể của thực tiễn ngoại giao Nhật Bản từ đầu thế kỷ 20 đến nay, tác giả tranh luận về “chủ nghĩa toàn cầu mới” và một đường hướng ngoại giao không hướng tới trật tự khu vực châu Á trong đó Nhật bản là minh chủa hay chủ nghĩa châu Á bài ngoại như trước đây, mà nhằm góp phần thúc dẩy phồn vinh của các nước châu Á, cùng chia sẻ ánh sáng văn minh, mở rộng tự do và nhân quyền, hợp sức làm cho con người ở châu Á có cuộc sống xứng đáng hơn.

Một điểm thú vị của cuốn sách này là nó được tác giả viết sau cuốn sách nổi tiếng Ngoại giao Nhật bản – Từ Minh Trị Duy Tân đến hiện đại đúng 25 năm. Và, như tác giả đã viết ở phần kết: “Hai cuốn sách viết cách nhau 25 năm với cùng một phương pháp luận và cách tiếp cận”, cuốn sách sẽ giúp ta có cái nhìn sâu sắc, toàn diện, sống động hơn về nền ngoại giao Nhật Bản 100 năm qua, không chỉ từ khía cạnh chính trị - an ninh mà cả kinh tế và tư tưởng. Đặc biệt ông quan tâm nhiều đến vai trò quan trọng của ngoại giao trong giao lưu văn hóa quốc tế, giao lưu văn hóa sẽ giúp tăng cường hiểu biết giữa các nước, các dân tộc trên thế giới, từ đó đóng góp cho hòa bình của nhân loại.”

(Trích Lời người dịch, Ngoại giao Nhật Bản – Sự lựa chọn của Nhật Bản trong thời đại toàn cầu hóa, NXB Tri thức, 2012)

* * *