Kỹ Năng Giao Tiếp Và Giáo Dục Sức Khỏe Tài Liệu Hướng Dẫn Các Trường Trung Cấp Y Tế

Nhằm đổi mới phương pháp dạy và học trong các trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp y tế, trong nhiều năm qua, Bộ Y tế đã liên tục tổ chức nhiều lớp/khoá đào tạo giảng viên/giáo viên các trường về Sư phạm y học, tổ chức biên soạn và phát hành một số ấn phẩm về phương pháp giảng dạy–học tích cực.

Tuy nhiên, nội dung của các lớp đào tạo, các cuốn sách nói trên chủ yếu hướng dẫn về phương pháp giảng dạy–học chung theo các lĩnh vực (lý thuyết – thực hành; kiến thức – kỹ năng – thái độ v.v...) mà chưa đề cập đến cách tổ chức và phương pháp dạy học cho một môn học/học phần cụ thể.

Được sự hỗ trợ của Dự án "Tăng cường khả năng áp dụng chương trình quản lý Chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại các trường trung cấp và cao đẳng y tế", Bộ Y tế đã chỉ đạo biên soạn cuốn Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ – Tài liệu hướng dẫn giáo viên các trường trung cấp y tế. \

Đây là một tài liệu hướng dẫn giáo viên giảng dạy có hiệu quả học phần "Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ" trong chương trình giáo dục trung cấp chuyên nghiệp y tế. Cuốn sách "Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ – Tài liệu hướng dẫn giáo viên các trường trung cấp y tế" được biên soạn trên cơ sở giáo trình chính thức môn học "Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ" của Bộ Y tế (Mã số T.10.Y6, Nhà xuất bản Y học – Hà Nội 2005).

Cuốn sách gồm hai phần chính sau đây:

Phần I. Giới thiệu học phần: Phần này cung cấp cho giáo viên những thông tin cơ bản về học phần "Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ" trong Chương trình giáo dục trung cấp chuyên nghiệp y tế để có thể dễ dàng tham gia giảng dạy từng bài trong học phần. Nội dung phần này gồm có: Vị trí, ý nghĩa, vai trò của học phần; Mục tiêu giáo dục của học phần; Nội dung chính của học phần. Hình thức; phương pháp dạy/học; Đánh giá học phần và thi kết thúc học phần; Các nguồn lực cần thiết để giảng dạy học phần.

Phần II. Hướng dẫn dạy/học 6 bài trong học phần: Phần này hướng dẫn giáo viên áp dụng các phương pháp dạy/học tích cực để tổ chức giảng dạy 6 bài cụ thể trong học phần "Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ". Bố cục và cấu trúc hướng dẫn của mỗi bài tương tự như nhau, đều gồm bốn nội dung sau đây: – Công việc chuẩn bị: Đề cập đến các công việc và hướng dẫn giáo viên chuẩn bị cho buổi dạy học như: Biên soạn kế hoạch bài học: chuẩn bị nội dung các tờ giấy trong, các câu hỏi, thí dụ, các hình vẽ, tranh ảnh; bố trí bàn ghế, phòng học v.v... Dựa trên những gợi ý này giáo viên có thể chủ động chuẩn bị cho buổi dạy học đạt hiệu quả. – Tổ chức các hoạt động dạy/học: Trên cơ sở kế hoạch bài học: nội dung giảng dạy được phân chia thành các hoạt động dạy/học. Mỗi hoạt động dạy/học có các nội dung: Thời gian dành cho hoạt động dạy/học này giới thiệu một số phương pháp dạy/học có thể áp dụng, hướng dẫn cụ thể các hoạt động của giáo viên và học sinh. Các hoạt động dạy/học bám sát các đề mục bài giảng trong giáo trình. Những kinh nghiệm, gợi ý và trao đổi: Trong phần này, những giáo viên đã tham gia giảng dạy học phần này sẽ đưa ra những ý kiến gợi ý, những trao đổi kinh nghiệm để việc giảng dạy thực sự phù hợp và có hiệu quả với điều kiện, hoàn cảnh của mỗi trường, mỗi giáo viên. Phần Phụ lục: Cung cấp cho giáo viên các mẫu gợi ý biên soạn kế hoạch bài học, nội dung các tờ giấy trong, các câu hỏi, các thí dụ, hình vẽ, tranh ảnh, mô tả tình huống, bài tập... Giáo viên có thể sử dụng ngay các phụ lục hoặc biên soạn lại cho phù hợp với bài giảng của mình.

Cuốn sách Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ – tài liệu hướng dẫn giáo viên các trường trung cấp y tế là tập hợp những kinh nghiệm giảng dạy của các thầy giáo ở Bộ Y tế, Trường đại học Y tế công cộng Hà Nội, giảng viên các trường Cao đẳng y tế Quảng Ninh, Khánh Hòa, Lâm Đồng, giáo viên các trường Trung cấp Y tế Bắc Giang, Hòa Bình, Đồng Tháp.

Sau khi sử dụng tài liệu để giảng dạy có kết quả tại 6 trường nói trên, Vụ Khoa học và Đào tạo – Bộ Y tế đã cho phép áp dụng thử nghiệm tại các trường Cao đẳng và Trung cấp y tế Hải Phòng, Sơn La, Vĩnh Phúc, Bình Định, Vĩnh Long và Gia Lai. Cuốn sách được biên soạn dưới dạng một tài liệu tự học có hướng dẫn nhằm giúp các giáo viên, nhất là những giáo viên trẻ, nâng cao năng lực giảng dạy.

Nếu không có điều kiện tham dự các lớp tập huấn, giáo viên cần nghiên cứu kỹ tài liệu, tự học và áp dụng các hướng dẫn trong tài liệu vào tiết giảng của mình để có thể thực hiện những bài giảng có hiệu quả. Thông qua hình thức tự học có hướng dẫn này, năng lực giảng dạy học phần "Kỹ năng giao tiếp và Giáo dục sức khoẻ" nói riêng cũng như năng lực giảng dạy chung của giáo viện sẽ được bồi dưỡng và nâng cao thêm. Một số bài giảng đã biên soạn có phần đáp áp, các giáo viên có thể tham khảo. Một số bài hiện vẫn bỏ ngỏ phần đáp án để các giáo viên có thể tự xây dựng.

Cuốn sách đã được Hội đồng chuyên môn thẩm định sách và Tài liệu dạy học trung cấp chuyên nghiệp y tế của Bộ Y tế thẩm định. Bộ Y tế xin trân trọng cảm ơn tới GS. Pamela Wright đã tích cực hỗ trợ để hoàn thành cuốn sách, cảm ơn TS. Nguyễn Thị Kim Liên, BS. Nguyễn Thị Liên đã đọc phản biện; cảm ơn các thầy, cô giáo đã tích cực tham gia biên soạn, thử nghiệm để cuốn sách được xuất bản.

* * *