Ở Bắc Kỳ (1883 - 1885)

Những ghi chép khốc liệt…

Nằm trong Bộ sách Ký ức Đông Dương, MaiHaBooks trân trọng giới thiệu tới bạn đọc tác phẩm “Ở Bắc Kỳ 1883-1885” (Au Tonkin 1883-1885), một công trình đặc sắc của nhà báo, nhà văn, nhà thiết kế người Pháp – Georges Hardouin (Dick de Lonlay). Cũng như những tác phẩm khác trong bộ sách này, Ở Bắc Kỳ 1883-1885 tiếp tục là một công trình chứa đựng những góc nhìn khác về Đông Dương, được viết lên từ ngòi bút của những người bên kia chiến tuyến

Ở Bắc Kỳ 1883-1885 là một tác phẩm lịch sử chân thật, với phần lớn trang viết được tập hợp từ các báo cáo chiến trường, các tường thuật chi tiết từ báo chí đương thời, nhật ký trực tiếp về các trận đánh chủ yếu ở Bắc Kỳ và Trung Hoa, mở màn là trận Thuận An (1883) tại Huế và kết thúc là cái chết của Phó đô đốc Courbet trên soái hạm Bayard tại Mã Công – Đài Loan (1885).

Xuyên suốt tác phẩm là các trận đánh ở An Nam tại Huế, Nam Định, Hải Dương, Sơn Tây, Hưng Hóa, Tuyên Quang, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Lạng Sơn… và tấn công vượt qua Ải Nam Quan trên đất Trung Hoa. Tại vịnh Bắc Kỳ, tác phẩm đã cho thấy những trận tấn công hải tặc Trung Hoa của Sư đoàn hải quân Bắc Kỳ dưới sự dẫn dắt của Phó đô đốc Courbet cùng soái hạm Bayard huyền thoại. Các trận đánh trên bộ khốc liệt tại Bắc Kỳ giữa người Pháp với quân chính quy nhà Thanh, quân Cờ Đen của tướng Lưu Vĩnh Phúc, đặc biệt là sự tham chiến của lực lượng người Mường trong đội hình quân đội An Nam.

Mặc dù được viết dưới góc độ của kẻ đi xâm lấn, đôi chỗ tác giả ghi chép còn mang tính chủ quan, thiên lệch, nhưng Ở Bắc Kỳ 1883-1885 vẫn xứng đáng là một nguồn sử liệu quý giá, cung cấp tới độc giả thông tin chân thật, chi tiết và đa dạng về những trận chiến khốc liệt tại chiến trường Đông Dương.

Không chỉ ghi chép về chiến trận, những mô tả trong công trình về xã hội, tự nhiên, con người và khí hậu cũng là một nguồn tư liệu hết sức đáng giá về một giai đoạn đầy biến động và không nhiều tư liệu đương thời ghi chép lại. Các cấu trúc địa hình, địa danh và cảnh quan trong tác phẩm được khảo tả hết sức kỹ lưỡng và được ghi chép đầy đủ ở các trận chiến và trên đường hành quân của người Pháp. Thông qua tác phẩm, chúng ta hiểu thêm về xã hội, tự nhiên và con người tại Bắc Kỳ ở giai đoạn này.

Bởi vậy, trong lời giới thiệu Bộ sách Ký ức Đông Dương, GS.TS. Đỗ Quang Hưng đã dành nhiều lời khen ngợi cho công trình này. “Tôi chắc [cuốn sách Ở Bắc Kỳ 1883-1885] sẽ hấp dẫn bạn đọc dù rằng nội dung liên quan đến việc chinh phục xứ Đông Dương của người Pháp mà bạn đọc đã từng thưởng thức qua những tác phẩm của Andre Masson, Claude Bourrin… Dick de Lonlay bằng lối kết hợp ghi chép sự kiện của nhà sử học với những cảm quan cá nhân “tự truyện”, đã làm sống dậy bức tranh lịch sử ở Hà Nội và Bắc Kỳ những năm tháng cuối cùng của cuộc chinh phục.”