Câu Cửa Miệng

Tiếng nói là bộ máy tự nhiên của nhân loại, ở trong lòng là thần thức, phát ra ngoài miệng là thanh âm. “Tiếng còn dân còn, dân còn nước còn” từ xưa tới nay, từ Đông sang Tây, nước nào dân nào, cũng khẳng nhận câu đó là đúng.

Tiếng Việt ta thuộc về đoản âm, hay đơn âm cũng thế, tiếng nào nghĩa ấy, nên những câu phương ngôn cách ngôn, tục ngữ thành ngữ, rất vắn tắt mà bao quát đầy đủ, cảm sâu vào tim vào óc người, nhanh chóng không gì bằng. Những bậc có học thức không kể, ngay cả các cụ già hay trẻ em, không biết một chữ nào, gặp việc nói ra để tỉ dụ ngay, vanh vách như có sách cả.

Muốn không để tản mác, trước đây một số tạp chí cũng đã lục tục biên chép. Một số sách của các tác giả lần lượt ra đời nhưng chỉ hiềm chọn lọc những câu phong nhã thanh cao, đến những câu thô bỉ tục tằn, đều giũa bỏ đi cả. Thành thử còn số nhiều những câu cửa miệng nhắc thường xuyên, mà sách thì không có dù nó rất cổ.

Đứng ngoài đóng khung của các vị tiền bối, tôi đây nhớ được, nghe được câu nào, thâu thái bằng hết. Nội dung bố trí của nó bằng xếp thành đối nhau, vần liên châu kéo dài.

Đã gọi là đối, nên cũng rất ít có câu thêm bớt một vài chữ hay cắt từng đoạn cho cân nhau. Đã gọi là dùng vần, nhưng cũng có câu không chuyển vần được, đành phải chịu vậy.

Không bảo toàn được toàn bích, cái khuyết điểm đó tự nhận rất lớn, không tránh khỏi thường cổ hủ của một vài nhà nha gàn khi xưa. Song có như thế mới có xoang điệu tiết tấu, khiến người đọc mới không chán, đã không đâm chán mới thông qua được “tùng đầu triệt vĩ”.

Hoặc có người hỏi: - Khuyết điểm về thêm bớt, hay bỏ vần, bỏ ra như thế đã tận thiện, tận mỹ chưa?

Thành thực trả lời: - Đâu dám tự phụ hoàn hảo được. Ngoài cái khuyết điểm đã biết, lại còn rất nhiều cái khuyết điểm chưa biết tới nữa. Một cây làm chẳng nên rừng! Mong các vị yêu tiếng minh. Sửa chữa và bổ sung cho.

* * *

Sách cũng có bán tại DAVIBOOKS - SÁCH ĐẤT VIỆT, chi nhánh: