[Sách Ảnh Ấn] Vệ Sinh Yếu Quyết - Hải Thượng Lãn Ông

Tập Vệ sinh yếu quyết này là quyển sách vệ sinh của đại y tôn Lê Hữu Trác hiệu Hải Thượng Lãn Ông (1720 - 1791) quê ở Yên Mỹ, Hải Hưng, trú ở Hương Sơn, Hà Tĩnh, biên soạn trong bộ y học toàn thư Hải thượng y tôn tâm lĩnh 28 tập, 66 quyển. Tập Vệ sinh yếu quyết gồm hai phần:
- Quyển thượng viết bằng chữ Hán, đầu tiên giới thiệu khái niệm vệ sinh của đời thượng cổ trích ở sách Nội kinh (kinh điển Đông y cách đây trên 2000 năm), tiếp sau là phép tu dưỡng của các chân nhân Trung Quốc Đào Hoằng Cảnh (thế kỷ V), Tôn Tử Mạo (thế kỷ VII), và các phép đạo dẫn, luyện khí, hít thở, vận động để phòng bệnh, trị bệnh, trích ở quyển Bảo sinh diên thọ toản yếu nói trên.
- Quyển hạ "Vệ sinh yếu quyết diễn ca" gồm 15 thiên bằng ca nôm: mở đầu diễn nghĩa thiên Nội kinh nói ở quyển Thượng, tiếp sau nêu lên phép giữ vệ sinh theo quan điểm nguyên lý đông y, cách giữ gìn kiêng kỵ trong đời sống hàng ngày theo phong tục tập quán và hoàn cảnh sinh hoạt của nhân dân ta, cùng các phương pháp phòng bệnh chống dịch và điều dưỡng bệnh nhân. Phần phụ bằng chữ Hán có các mục: ăn uống, thuốc phòng độc, giải độc, phòng bệnh, cấp cứu, bảo dưỡng, phần lớn biên tập theo các sách khác.
Tuy tập sách Vệ sinh yếu quyết không được nguyên vẹn, nhưng nó đã tập hợp được các phương pháp vệ sinh đời xưa và những kinh nghiệm sáng tạo của tổ tiên ta về phòng bệnh theo phong tục tập quán và hoàn cảnh sinh hoạt của dân tộc ta. Đặc biệt đường hướng phòng bệnh và trị bệnh trong tác phẩm này được xây dựng trên cơ sở nguyên lý đông y, phù hợp với đặc tính y học dân tộc và đúng theo quan điểm y học của Lãn Ông :là giữ gìn sức khỏe đầy đủ và lấy nhân đức làm đầu" (Y đạo nãi vệ sinh chi chí thuật, thực đức chi đại đoan). Chúng tôi nhận định tập sách này có giá trị chuyên môn đáng được thừa kế. Cho nên dưới sự chỉ đạo của Viện nghiên cứu Đông y, chúng tôi tạm dịch tập Vệ sinh yếu quyết này, nhằm mục đích cung cấp tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu vệ sinh y học dân tộc trong ngành y tế.
[...]

Trích Lời nói đầu của người dịch